Eind mei heeft De raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) het advies ‘Anders leven en zorgen’ uitgebracht waarin een aantal mogelijke oplossingen staat beschreven voor het personeelstekort in de zorg. En dit is nodig, want het tekort aan personeel zal mede door de dubbele vergrijzing de komende 10 jaar verdrievoudigen. Welke adviezen RVS geeft en wat onze kijk hierop is, delen we in dit blog.
Gezamenlijke opdracht
In het advies beschrijft RVS het idee om samen met de patiënt te gaan kijken naar zijn of haar netwerk om te bepalen wie welke taken kan oppakken. Hierdoor zal niet langer alleen op zorgpersoneel gebouwd worden. Als onderdeel daarvan wil RVS dat zorgorganisaties de familieleden en vrijwilligers betrekken bij de dagelijkse zorg en hen zien als gelijkwaardige partners. Zodra iemand met een hulpvraag komt, is het belangrijk dat hulpverleners contact zoeken met het netwerk van de hulpvrager. Door van begin één team te vormen met naasten en vrijwilligers, kunnen zij de hulpvraag als gezamenlijke opdracht beschouwen.
Botsing met huidige trends en ontwikkelingen
Het advies van RVS botst met een trends die we op dit moment zien. Zo zien we namelijk dat flexibel vrijwilligerswerk steeds belangrijker wordt, mede omdat men het al zo druk heeft en daarnaast al veel verplichte druk ervaart. Mensen dan nog meer druk opleggen heeft naar onze mening geen zin. Nu heeft RVS ook al beschreven dat dit alles niet zomaar ingevoerd kan worden. De regelgeving moet eerst aangepast worden. Zo moet er bijvoorbeeld passende vergoedingen komen om mensen te motiveren, zoals wijkbudgetten, of een ruimer verlof zodat mantelzorgers de zorgtaken beter kunnen combineren met hun werk. Wellicht kan het extra vrijwilligerswerk hierdoor passender gemaakt worden voor vrijwilligers en mantelzorgers die nu al onder druk staan.
Verplicht vrijwilligerswerk
Wanneer dit alles niet werkt, is er volgens RVS meer nodig, zoals arbeidskrachten uit het buitenland werven, of een zorg- of maatschappelijke dienstplicht invoeren voor jongeren. Het invoeren van een verplichte zorg- of maatschappelijke dienstplicht is een vorm van verplicht vrijwilligerswerk en dat brengt ons naar de volgende vraag: is vrijwilligerswerk nog wel vrijwilligerswerk wanneer het verplicht wordt? Wij vinden van niet. De hele charme van vrijwilligerswerk is dat men zich vrijwillig en belangeloos inzet. Men doet dit omdat men iets goeds wil doen, omdat het leuk is of omdat het iets oplevert. De vrijwilliger doet het vrijwilligerswerk vanuit eigen wil en eigen motivatie. Dit creëert een magische energie en deze magische energie verdwijnt op het moment dat vrijwilligerswerk verplicht wordt. Aan de andere kant zijn er wel praktijkverhalen bekend van ‘verplichte vrijwilligers’ (denk aan mensen die vrijwilligerswerk doen in ruil voor het behoud van de uitkering) die het vrijwilligerswerk ook echt leuk gaan vinden en intrinsiek gemotiveerd raken, maar dit is lang niet bij iedereen zo.
Daarnaast kunnen en mogen bepaalde zorgtaken niet worden uitgevoerd door mensen die hier geen passende opleiding voor hebben gevolgd. Daardoor is er een beperking in het aantal zorgtaken die bij vrijwilligers neergelegd kan worden, waardoor wij betwijfelen of de inzet van vrijwilligers voldoende gaat zijn om het personeelstekort in de zorg op te lossen.
Natuurlijk willen ook wij dat het personeelstekort in de zorg wordt opgelost, maar volgens ons is verplicht vrijwilligerswerk niet de oplossing. Daarentegen kan meer vrijwillige inzet absoluut meer waarde toevoegen en ook bijdragen aan het ontlasten van het verzorgd personeel, zolang het maar vrijwillig is en blijft. Meer passende beloningsvormen voor vrijwilliger, zoals extra verlof, kan daarom volgens ons prima een oplossing zijn om meer vrijwilligers actief te krijgen die ondersteuning kunnen bieden bij bepaalde taken die zij zonder passende opleiding wel mogen uitvoeren. Deze extra beloningsvormen maken het voor mensen namelijk aantrekkelijker en dragelijker om extra vrijwilligerswerk te doen. En dit motiveert. Maar daarmee is het grote personeelstekort in de zorg volgens ons nog niet opgelost.
Jouw mening
Wat vind jij van deze adviezen? Zijn vrijwilligers volgens jou dé oplossing voor het personeelstekort in de zorg? Laat jouw mening achter in de reacties hieronder. We zijn benieuwd naar jouw mening!
Reactie plaatsen
Reacties