Op het moment van schrijven (7 mei 2022) verblijven er bijna 50.000 Oekraïense vluchtelingen in Nederland (bron: Rijksoverheid). Ruim 4.300 van hen zijn op dit moment aan het werk (bron: Telegraaf) en daarnaast gaan tal van Oekraïense vluchtelingen aan de slag als vrijwilliger. De exacte aantallen hiervan is niet bekend, maar wij horen positieve verhalen en zien Oekraïense vluchtelingen, evenals vluchtelingen die uit andere landen komen, dan ook als kans.
Heb jij er al eens aan gedacht om (Oekraïense) asielzoekers en vluchtelingen te werven als vrijwilligers? Er zitten tal van voordelen aan. Zo krijg je als organisatie de kans om iets te doen voor vluchtelingen en asielzoekers en is dit ook meteen een kans om meer vrijwilligers te verwerven. Ook zorgt het voor meer culturele diversiteit binnen de organisatie. En van culturele diversiteit kun je leren. Wil jij aan de slag met het inzetten van vluchtelingen en asielzoekers als vrijwilligers? We zetten een aantal tips voor je op een rij.
Tip 1: verdiep je in de doelgroep en kijk naar wat je kunt bieden
We raden je aan om jezelf eerst te verdiepen in de doelgroep vluchtelingen en asielzoekers én in de cultuur van de doelgroep die je hebt gekozen. Ga je met Oekraïense vluchtelingen werken? Kijk dan eens naar wat de overeenkomsten en verschillen zijn van beide culturen. Je kunt hier veel van leren en bent dan meteen goed voorbereid op wat je kunt verwachten.
Onderzoek ook eens wat je kunt verwachten van vluchtelingen en asielzoekers die aan de slag gaan als vrijwilliger. Hoe ga je om met cultuurverschillen en de taalbarrière? En wat heeft jouw organisatie vluchtelingen en asielzoekers te bieden? Zijn er bijvoorbeeld taken die uitgevoerd kunnen worden door mensen die geen Nederlands spreken? En staan mensen binnen jouw organisatie open voor meer culturele diversiteit? Of moeten zij nog wat beter voorbereid worden op wat hen te wachten staat.
Om jezelf goed voor te bereiden kun je in gesprek gaan met een organisatie die al met asielzoekers en vluchtelingen als vrijwilligers werkt. Ook kun je contact opnemen met een COA (Centraal Orgaan opvang asielzoekers) in de buurt.
Tip 2: regel een vrijwilligersverklaring bij het UWV
Een asielzoeker is iemand die een asielaanvraag indient om hier bescherming te krijgen. Een vluchteling is iemand die ook daadwerkelijk bescherming krijgt. Vluchtelingen die een verblijfsvergunning hebben, mogen altijd vrijwilligerswerk doen. Ook asielzoekers (mensen die dus nog geen verblijfsvergunning hebben) mogen vrijwilligerswerk doen. Wel moeten zijn een vreemdelingenidentiteitsbewijs hebben.
Zowel asielzoekers als vluchtelingen mogen dus vrijwilligerswerk doen en hiervoor is geen tewerkstellingsvergunning nodig. Wel toetst het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) of er sprake is van vrijwilligerswerk. Daarom heeft een organisatie een vrijwilligersverklaring nodig wanneer een asielzoeker er vrijwilligerswerk gaat doen. Deze verklaring vraag je op bij het UWV waarna het UWV zal toetsen of het inderdaad om vrijwilligerswerk gaat. Indien akkoord, geeft het UWV de vrijwilligersverklaring af aan de organisatie. Deze procedure doorloop je één keer. Daarna mogen asielzoekers en vluchtelingen steeds opnieuw aan de slag als vrijwilliger, zonder dat je opnieuw een verklaring hoeft aan te vragen (bron: Rijksoverheid).
Let trouwens goed op of de vrijwilliger niet ongedocumenteerd is. Vrijwilligerswerk is namelijk niet toegestaan voor ongedocumenteerden, met uitzondering van vrijwilligerswerk door asielzoekers in een procedure en ex-vergunninghouders tijdens hun procedure voor voortgezet verblijf.
Tip 3: kijk samen wat je wilt bereiken
Net als elke andere vrijwilliger heeft een vluchteling of asielzoeker een doel dat hij wil behalen door het doen van vrijwilligerswerk. Misschien wil hij inburgeren of misschien juist wel zijn netwerk vergroten. Ons advies is om samen opzoek te gaan naar zijn doel, zodat je het juiste vrijwilligerswerk voor hem of haar kunt vinden.
Tip 4: schep helderheid over het begrip ‘vrijwilligerswerk’
Het is ontzettend vervelend als jij iemand vrijwilligerswerk aanbiedt, maar die persoon denkt dat het om een betaalde functie gaat. Zorg daarom voorafgaand dat je duidelijk maakt dat dit een vrijwillige functie betreft. Vrijwel elke Nederlander is bekend met het begrip ‘vrijwilligerswerk’ maar dit is bij mensen uit andere landen niet altijd zo. Leg uit dat het hier gaat om onbetaald werk met een goed doel. Vergeet niet om de voordelen voor de vrijwilliger zelf te benadrukken. Denk hierbij aan: kennismaken met de Nederlandse cultuur, het opdoen van sociale contacten, het opdoen van relevante werkervaring, het leren van de taal en afleiding van de dagelijkse zorgen.
Tip 5: zorg voor de juiste begeleiding
Inventariseer tijdens een intakegesprek goed wat de vrijwilliger nodig heeft, wat hij verwacht, en wat hij wel en niet kan. Aan de hand daarvan bepaal je samen hoe zijn of haar begeleiding eruit gaat zien. Zo kun je bijvoorbeeld kijken of de vrijwilliger goed Engels spreekt en op die manier contact kan maken met cliënten. Indien dit niet het geval is, kun je kijken of je extra begeleiding inzet die voor de vrijwilliger kan vertalen, of dat je de vrijwilliger aan de slag laat gaan in een groep met andere vluchtelingen of asielzoekers zodat ze elkaar verder kunnen versterken. Hoe dan ook; laat de vrijwilliger niet aan zijn of haar lot over. Vrijwilligerswerk moet een positieve ervaring zijn.
Tip 6: heb aandacht voor de culturele verschillen
Elke cultuur is anders en zo hebben vluchtelingen en asielzoekers met een buitenlandse achtergrond ook andere normen, waarden en gewoontes. Het is daarom goed om vrijwilligers en beroepspersoneel te informeren over hoe zij omgaan met deze cultuurverschillen. Zo creëer je wederzijds begrip en maak je een goede start om het vrijwilligerswerk soepel te laten verlopen.
Tip 7: evalueer regelmatig
Een periodiek evaluatiegesprek is voor elke vrijwilliger een aanrader, maar wanneer je gaat werken met vluchtelingen en asielzoekers, raden we je aan om in het begin iets vaker te evalueren. Kijk samen naar wat de vrijwilliger van het vrijwilligerswerk vindt en of zijn of haar persoonlijke doelen hier behaald worden. Onderzoek samen wat de vrijwilliger nog meer nodig heeft om zich verder te ontwikkelen.
Dit waren onze tips. Heb jij nog aanvullingen op deze tips? Laat ze dan achter in de reacties hieronder.
Geschreven door Suzanne de Baere, eigenaresse van De Klimop Academie
Reactie plaatsen
Reacties